Bijna een halve eeuw was de splitsing van de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde (BHV) een communautaire kwestie. De kieskring kwam tot stand in 1963 na de vastlegging van de taalgrens. Het was de enige kieskring in België die meerdere gewesten en taalgebieden omvatte.
In BHV kon men voor de federale en Europese verkiezingen zowel op Nederlandstalige als op Franstalige partijen stemmen. Franstalige partijen konden niet alleen in tweetalige kieskantons, maar ook in een aantal eentalig Nederlandstalige kantons opkomen. Dat werkte de verfransing in de hand.
In 2002 paste de paarsgroene regering Verhofstadt I de kieswet aan waardoor nieuwe provinciale kieskringen ontstonden. De wet was echter niet van toepassing op Vlaams-Brabant met een ingewikkeld compromis à la Belge tot gevolg. In Halle-Vilvoorde konden Franstalige lijsten opkomen. Franstaligen uit Brussel, maar ook uit Wallonië, konden bij Europese en Senaatverkiezingen stemmen ronselen in Nederlandstalig gebied. Daarentegen konden Vlaamse partijen die opkwamen in BHV geen stemmen halen in bvb. Waals-Brabant.
Ongrondwettelijk
In 2003 oordeelde het toenmalige Arbitragehof (nu Grondwettelijk Hof) dat de kieskring BHV ongrondwettelijk was omdat er een onaanvaardbare ongelijkheid was tussen de regionale kieskringen Brussel-Halle-Vilvoorde en Leuven en de provinciale kieskringen. Het Hof besliste dat de volgende federale verkiezingen in 2007 enkel grondwettelijk zouden zijn als de kwestie was opgelost. De kwestie BHV kreeg daardoor een dwingend juridisch karakter dat de Belgische politiek zou beheersen tot 2012. De Vlaamse beweging mobiliseerde, met onder meer het Halle-Vilvoorde Komitee en de Vlaamse Volksbeweging. De Conferentie van burgemeesters en Staten-Generaal in Halle-Vilvoorde eiste een ‘onverwijlde’ splitsing, zonder compensaties voor de Franstalige partijen.
Na de federale verkiezingen van 13 juni 2010 was BHV een belangrijk struikelblok tijdens de regeringsvorming. Nadat N-VA buitenspel werd gezet, bereikten de onderhandelende partijen op 14 september 2011 een deelakkoord over de splitsing van BHV (dat deel uitmaakte van het Vlinderakkoord). Daarin vormen de Brusselse gemeenten de kieskring Brussel-Hoofdstad. De Vlaamse gemeenten die aansluiten bij de kieskring Leuven vormen samen de kieskring Vlaams-Brabant.
Na 541 dagen onderhandelen legde de regering Di Rupo de eed af op 6 december 2011. In juli 2012 wordt het wetsvoorstel om BHV te splitsen goedgekeurd in de Kamer: 106 parlementsleden stemden voor (waaronder CD&V, cdH, sp.a, PS, Open Vld, MR, Groen en Ecolo) en 42 parlementsleden stemden tegen (N-VA, Vlaams Belang, FDF en LDD).
Torenhoge prijs
De kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde is dan wel gesplitst maar de prijs die de Vlamingen daarvoor betalen is torenhoog. De Franstaligen krijgen compensaties in Brussel, in de Zes en in Vlaams-Brabant. Zo krijgt Brussel extra financiering die in 2030 kan oplopen tot ongeveer 1 miljard euro. Door het verbod op lijstverbinding en het invoeren van een kiesdrempel gaan alle Brusselse Kamerzetels naar de Franstaligen.
Bij de benoeming van de burgemeesters in de faciliteitengemeenten heeft niet de Vlaamse regering maar de tweetalige algemene vergadering van de Raad van State het laatste woord. Ook bij administratieve geschillen in de faciliteitengemeenten schuift men de Nederlandstalige kamer van de Raad van State opzij ten voordele van een tweetalige kamer.
De omzendbrief-Peeters die de taalfaciliteiten strikt interpreteert wordt ondergraven, zodat oproepingsbrieven verder in het Frans zullen worden verstuurd. Dat gebeurde opnieuw in aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen van 2018. Inwoners van de zes randgemeenten, samengebracht in het kieskanton Sint-Genesius-Rode, zouden hun stem kunnen uitbrengen op een lijst in Vlaams-Brabant of Brussel.
Daarnaast werd de zogenaamde metropolitane gemeenschap opgericht tussen Brussel, Vlaams-Brabant en Waals-Brabant. Dat overbodig adviesorgaan dreigt zich te ontwikkelen tot een verfransingsmachine. Het gerechtelijk arrondissement BHV is niet gesplitst maar ontdubbeld. Franstalige rechters zullen vanuit Brussel nog steeds uitspraken doen in gans Halle-Vilvoorde.
De splitsing van Brussel-Halle-Vilvoorde is een symbooldossier van de communautaire spanningen tussen Vlamingen en Franstaligen. Een zuivere splitsing had voor eens en altijd de taalgrens kunnen bevestigen. Een gemiste kans.
